Cıva nedir

Cıva Deneyi

Cıva, atom numarası 80,  atom ağırlığı 200.59 ve simgesi Hg olan element. Elementleri sınıflandırma çizelgesinin  II b   sütununda yer alan cıva,  doğada az bulunur. Başlıca minerali  HgS  formülüyle gösterilen   kırmızı bir sülfürdür (zencefre). Cıvayı  ayırmak için,   bu filiz hava eşliğinde yakılır ve buhar  halinde  toplanan cıva, yoğunlaştırıldıktan  sonra  arıtılır.

Cıvanın Fiziksel Özellikleri:

Cıva, çevre sıcaklığında  sıvı halde bulunan tek metaldir. Ergime sıcaklığı _39°C’tır; yani bu sıcaklığın altında katılaşır.  Kaynama sıcaklığıysa  çok düşüktür;  356,9°C. buhar gerilimi 25°C’ta, 0,22 pascal olan cıva, en uçucu metali oluşturur;  bu nitelik her gün cıva ile çalışanlar için büyük bir tehlike oluşturur. Buharı zehirlenmelere  yol açar.  Cıva, özgül ağırlığı yüksek (0°C’ta  13 595,1 kg/m³) olduğu için, çok sayıda fizik aygıtında, özellikle de sütunlu barometreler de  kullanılır. Bu kullanımdan ötürü, atmosfer basıncına eşit ya da atmosfer  basıncının  altındaki basınçlar, çoğunlukla  milimetre-cıva  ya da  tor türünden (1 tor=1.333.10² pascal) belirtilir. Cıva ayrıca, iyi bir ısı  ve  elektrik iletkenidir.

Cıvanın Kimyasal Özellikleri:

Cıva,  kimyasal açıdan  aşağı yukarı soy bir metaldir.  Tepkimeye  girme özelliği  çok zayıf olduğundan, soğukta seyreltik asitlerden etkilenmez ve  ancak  sıcakta yükseltgenebilir.  İki dizi bileşik oluşturur;  Cıva I bileşiklerinde, +1  değeriyle  yükseltgenir  ve bu bileşikler (Hg-Hg)²ˆ iyonu içerir; cıva II bileşiklerindeyse, +2  değeriyle  yükseltgenerek (Hg)²ˆ iyonu biçimiminde yer alır. Birinci diziye örnek olarak, cıva I klörür (Hg2Cl2), ikinci tür bileşiklere örnek olarak, cıva II klorür (HgCl2)  gösterilebilir. Kırmızı  cıva  sülfür HgS (zencefre), mineral  pigment olarak  boyacılıkta  kullanılır.

Cıva aşağı yukarı  bütün metallerle, malgama  denilen sıvı alaşımlar  oluşturur. Bu alaşımlar  altın metalürjisinde, soda ve  klor sanayilerinde  geniş uygulamaları  olan maddelerdir. Ayrıca  dişçilikte  dolgu yapmada  kullanılırlar. Cıvanın öbür kullanım  alanları oldukça özeldir; Barometre  ve termometrelerde  sıvı olarak; cıva  buharlı  vakum  pompalarında  sürükleyici  akışkan  olarak; morötesi ışın üreteçlerinde gaz (cıva buharlı lambalar, flüoresan lambalar) ve elektrik anahtarları olarak. Ayrıca, cıvanın çoğunlukla zehirli olan tuzları, uzun süre tedavide (frengi ve deri hastalıkları) kullanılmıştır.