Aksaray’ın coğrafi özellikleri

İç Anadolu bölgesinde il. Yüzölçümü 7 626 km² olan Aksaray’ın yedi ilçesi vardır; Merkez, Ağaçören, Eskil, Gülağaç, Güzelyurt, Ortaköy, Sarıyahşi.

Kuzeyde Ankara ve Kırşehir, doğuda Nevşehir ve Niğde, güneyde ve batı da Konya illeriyle sınırlı olan Aksaray ilinin doğusu ve güneydoğusu dağlarla, güneybatısı yaylalarla, orta kesimleri ovalarla kaplıdır. Doğu kesiminde, güneybatı-kuzeydoğu doğrultulu dağlar, Tuz gölünün doğu kıyısına paralel uzanırlar. Doğudaki dağlık kesimin en yüksek noktası, Ekecik dağıdır (2 137).  Güneydoğu kesimindeyse, yanardağ kökenli dağlar yer alır. Bunlardan İç Anadolu Bölgesi’nin  Erciyes’ten sonra en yüksek doruğu olan Büyük Hasan dağı, Aksaray Niğde il sınırı üstünde 3 268 m’ye yükselir. İlin orta kesimlerini kaplayan ve Aksaray Ovası adı verilen ova, Tuz gölüne doğru alçalır. Güneybatı kesimde, “Obruk yaylası” adı verilen, bir kesimi Konya ili sınırları içinde de uzanan kalker yapılıyayla  yer alır ve kuzeydoğusundaki Tuz gölü çukur alanını,  güneybatısındaki Konya ovası çukur alanından ayırır.

Aksaray ili, ülkemizin en az yağış alan köşelerinden biridir. Özellikle Tuz gölüne yakın kesimler daha az yağış alır. Aksaray kentinde yıllık yağış tutarı, ortalama olarak 339 mm, en sıcak ay ortalaması 22,9 °C, en soğuk ay ortalaması -0,3 °C’tır. Günümüze kadar kaydedilmiş  en yüksek sıcaklık 37,8 °C (31,7,1971), en düşük sıcaklıklar -26,4 °C’tır (18, 11, 1972).

İklimin bir yansıtıcısı olan doğal bitki örtüsü, yağış azlığının sonucu olarak otsu bozkır bitkilerinden oluşur. İnsan eliyle ekilmiş akasyalar ve su boylarındaki söğütler ile kavaklıklar dışında, çıplak görünüş bütün ile egemendir.

 Aksaray ilindeki önemli akarsular Tuz gölünde sona ererler. Bunların en uzunu “Beyazsu”, “Ulusu” gibi adlarla da anılan Melendiz suyudur. İlin kuzeydoğu kesiminin bazı küçük dereleriyse Kızılırmak’a ulaşır. İldeki en önemli göl, Türkiye’nin ikinci büyük gölü olan  Tuz gölüdür. Yalnız bu gölün bir kesimi Ankara, bir kesimi de Konya ili sınırları içine taşar. Güneybatı kesimindeki Obruk yaylası üstünde bazı küçük obruk gölleri yer alır.  Yapay göllerden Hirfanlı baraj gölünün bir kesimi de Aksaray sınırları içindedir. İldeki bir başka yapay gölde, Melendiz suyu üstündedir (Mamasın baraj gölü).