Kaderci Müneccimlere Karşı İbni Sina Birüni

İlmi tavırlar takınan kadercilerin her şeyi kadere bağlamaları, böylece ciddi ilmin önünü kesmeleri  bilginleri öfkelendirdi.Çağının en büyük astronomu olan Türk bilgini Birüni müneccimlere karşı çıkarak şöyle diyordu: ” Bunlar çılgınlıkları ve ilmi olmayan metotları  ile halka karşı kusur işlemekteler… Bunlar, astronomlara ve matematikçilere karşı halk da şüphe uyandıran şeylerdir. İlmi öğrenimden azıcık nasibini almış bir kimse üzerinde hiç bir tesir yapamadıklarını biliyorlar ama, yinede ilmi öğrenimi halkın gözünden düşürmek için gayret sarf ediyorlar..  Baha başka bilginleri de müneccimlere mücadele ettiler, onların hilelerini ortaya çıkardılar. mesela Yusuf Harevi ” Astrolojik hileler dair” adlı eseriyle yıldız falcılarını yerdi. Ünlü Türk filozofu İbni Sina ise hükümdarlardan yıldız falını yasaklamasını istedi.

Büyük bilginler gerçek ilim verileriyle ortaya çıkınca ve müneccimlerin hilelerini ortaya çıkarınca, büyük şehirlerde fal bakan müneccimler ortan çekildi. Yıldız falcılığı Asya’da cahil kitlelere hitap eden  şarlatanların elinde kaldı. Fakat batıda klise papazlarının ve öğretmenlerinin bilgisizliği yüzünden iyice yayılan müneccimlik, hem saraylarda, hem halk arasında geniş ilgi görmüştü. Batıda astronomi , astrolojinin yani müneccimliğin hizmetçisi oldu ve ancak bu şekliyle ilgi çekti. Çünkü orta çağda batı deneme inceleme, yapmakatan ilmi deliller toplamaktan acizdi.

Türkistan’da Astronomi İlminin Parlak Yıldızları

Birüni, Nasreddin Tüsi, Uluğ bey orta çağın en büyük astronomları, astronomi ilminin en parlak yıldızlarıdır. Batılılar bir çok astronomi aletlerini  ve esasların onlardan öğrendiler. Kozmoğrafya da kullanılan zenit, azimüt, nadir, teodolit gibi pek çok astronomi  terim ve sembollerini : Aldebaran, Algenib, Vega, Rigel gili yıldız isimleri Avrupa’ya hep İslam ve Türk astronomlarının hediyesidir .Tycho Brahe‘ye, Copernic’e, Galile’ye astronomide başarı yolunu açan  bilginler oldular. Bugün batılı bilginler de onların astronomiye hizmetini şükranla anıyor ve yeni Ay haritasında, Ay’ın önemli bölgelerine onların adlarını vermek kadirşinaslığını göstermiş oluyorlar