Fetret Devri

Osmanlı tarihinde, 1402-1413  yıllarını kapsayan döneme tarihcilerce  Fetret Devri adı verilmiştir. “Devlet otoritesinin kurulmasına kadar geçen süre”, anlamına gelen bu sözcük, Yıldırım Beyazid’in oğulları arasındaki taht kavgaları dönemini simgeler.

Timur ve Yıldırım Beyazid arasında  1402 yılında  yapılan Ankara Savaşı‘nda Osmanlı ordusu yenilmiş, Anadolu beyleri, eski topraklarına tekrar sahip olmuşlardı. Osmanlı şehzadeleri  arasındaki saltanat mücadelesinin devam ettiği  Fetret Devri  11 yıl sürmüştür.

Yıldırım Beyazid, Ankara Savaşı’na giderken, çocukları süleyman, İsa, Mehmet, Musa  ve Mustafa Çelebi’yi de yanına almıştı. Bunlardan Süleyman Çelebi,  savaşın kaybedildiğini anlayınca, önce Bursa’ya,  daha sonra da  Edirne’ye geldi.  İsa Çelebi önce Balıkesir tarafında saklanmış; Timur’un çekilmesinden sonra Bursa’ya gelerek padişahlığını ilan etmişti.  Mehmet Çelebi ise,  Amasya‘ya çekilmişti. Musa Çelebi  ve Mustafa Çelebi, Timur’a esir  düşmüştü. Timur, daha sonra  Musa Çelebi’yi serbest bırakmış, Mustafa Çelebi’yi ise,  beraberinde Semerkan’a götürmüştü.

Timur’un Anadolu’dan çekilmesinden sonra, kardeşler arasındaki  ilk mücadele, İsa Çelebi ile Musa Çelebi  arasında oldu.  Musa Çelebi,  Timur’un yanından ayrıldıktan sonra,  Bursa’ya gelip, kardeşi İsa Çelebi’yi  buradan uzaklaştırarak  hükümdarlığını ilan etti.  Ancak,  hükümdarlığı  uzun sürmedi.  İsa Çelebi,  tekrar geri gelerek,  Musa Çelebi’yi Bursa’dan uzaklaştırdı.  Musa Çelebi,  Germiyanoğullarına sığındı.

Mehmet Çelebi,  Bursa  ve yöresine  hakim olan kardeşi  İsa Çelebi’ye,  Anadolu’yu aralarında bölmeyi teklif etti.   Mehmet  Çelebi,  red cevabı alınca,  Bursa üzerine yürüdü.   Ulubat Savaşı’nda  yenilen İsa Çelebi,   İstanbul’a  kaçtı. Bursa ve İznik’i alan  Mehmet Çelebi,  hükümdarlığını ilan etti.  Kardeşi Musa Çelebi’yi yanına getirtti.  Rumeli’de hükümdarlığını ilan etmiş olan  Süleyman Çelebi’de,  İsa Çelebi’yi yanına aldı.

Süleyman Çelebi,  kardeşi  İsa Çelebi’ye  kuvvet vererek,   onu Bursa üzerine gönderdi.  İsa Çelebi,  Anadolu Beylerbeyi ile anlaştı.  Ancak Mehmet Çelebi  ile yaptığı savaşları  kaybetti ve yakalanarak  öldürüldü (1405).  Bu olaydan sonra  Süleyman Çelebi,   Anadolu’ya geçti ve Bursa’yı aldı.  Mehmet Çelebi ise, Amasya’ya çekilip,  Süleyman Çelebi’nin  Anadolu’dan çekilmesini sağlamak için  Musa  Çelebi’yi   Rumeli’ye gönderdi.  Bunu haber alan Süleyman Çelebi de, Edirne’ye geldi.  Rumeli’de, Süleyman  ve Musa Çelebi  arasındaki mücadeleden,  Musa Çelebi  galip çıktı  ve Süleyman Çelebi öldürüldü (1411).

Edirne’ye gelen Musa Çelebi, kardeşi  Mehmet Çelebi ile  yaptığı anlaşmaya uymadı  ve hükümdarlığını ilan etti.  Böylece Osmanlı tahtı için mücadele edenlerin sayısı ikiye inmişti.  Mehmet Çelebi, Musa Çelebi ile yaptığı iki savaşı da kaybetmekle beraber,  mücadeleden  vaz geçmedi.  Rumeli’deki  beyleri kendi yanına çekmeyi başardı. Durumu uygun gördüğünde  tekrar Rumeli’ye geçti.   Sofya yakınlarında  yapılan savaşı  kaybeden Musa Çelebi,  yakalanarak öldürüldü (1413).

Rumeli’de yaklaşık üç yıl kadar   hükümdarlığını sürdüren  Musa Çelebi’nin,  Mehmet Çelebi kuvvetlerince  öldürülmesiyle  on bir yıl süren  karışıklık dönemi sona erdi.  Osmanlı Devleti,  yeniden bir yönetim altında toplanmış oldu.  Ancak bu süre içinde  Osmanlı Devleti  topraklarının pek çoğunu kaybetmişti.  Mehmet Çelebi,  duruma hakim olduktan sonra kaybedilen yerleri geri almaya  yöneldi.  Tarihimizde Mehmet Çelebi’ye,  Osmanlı Devleti’nin 2. kurucusu da denir.

Musa Çelebi’nin  ölümü ile  Çelebi Mehmet’in  karşısında rakip kalmadığından  bütün Osmanlı tarihi   yazarlarının çoğunlukla  Fetret Devri ve ya  Fasıla-i  Saltanat  adını verdikleri devir bu süretle sona ermiş oldu.

Yıldırım’ın  oğullarından  İsa,  Musa ve Süleyman  Çelebi’ler  Osmanlı  mülkünün tamamına sahip olmadıklarından  padişah sayılmamışlardır.  Fetret Devrinin sona ermesiyle Çelebi Mehmet  Osmanlı topraklarının tamamına hükmetmeye  başladığından,  kendisi Yıldırım’dan sonraki  padişah, yani beşinci hükümdar kabul edilmiştir.