Balubalar

Balubalar, Zaire Cumhuriyeti’nin güney kesiminde yaşayan zenci halk.

Yaklaşık  500 000 kişilik bir topluluk oluşturan Balubalar, ekvator ormanından başlayan savanada, Güney Kivu ilinin en güneyinden Doğu kasai’nin güneyine kadar uzanan hem Katanga’nın hem kuzeyinden, hem güneyinden geçen bölgeye yayılmışlardır. Büyük göller yöresi ya da orta Nijer kökenli oldukları sanılmaktadır. Eski Mısır’la olan ilişkileri. Basonga ülkesinde ortaya çıkarılan aşağı mısır döneminden kalma bir heykelcik yardımıyla kanıtlanmıştır.  Baluba  terimi, değişik kökenli oldukları halde, tümü bantu dili konuşan ve aynı feodal düzene uyan birçok kabileyi belirtmek için kullanılır. Balubalar üç büyük öbeğe ayrılırlar:
Kuzey Katanga ve güney Kivu’da yaşayan Hemba Balubaları; katanga’da yaşayan Şankacı Balubaları; Kasai’de yaşayan Bambo Balubaları, Şankacı  Balubaları ile bambo balubaları kiluba dili, Hemba Balubaları’da siluba dili konuşurlar. Balubalar avcılık ve toplayıcılıkla geçinir,  ormanların ağaçsız alanlarında küçük çapta tarım yapar (manyoka ve mısır ekimi), kongo ve laulaba ırmaklarında balık avlarlar. Kasai’de köy, tek siyasal birimi oluşturur; Katanga’daysa  bir çok köyün birleştirilmesiyle kurulan siyasal bütünü kilolo denilen başkan yönetir. Söz konusu köy toplulukları XVI. ve XVII. yüzyıllarda krallıklar halinde bir araya gelmişlerdir, en büyük krallığı Basonga başkanı kingolo 1585 yılına doğru kurmuştur: Büyük Baluba hükümdarları Kingolo’nun soyundan geldiklerini ileri sürdükleri için kutsal bir özellik taşımışlardı XVII.yy’da Baluba krallığının birliği bozulmuş, rakip krallar birbiriyle çekişmeye başlamışlardır. Kabileler arasındaki çekişme günümüz de de devam etmektedir: balubalar, katanga’nın güneyindeki halklara düşmandırlar; bu yüzden Kongo bunalımı sırasında (1959-1961) söz konusu halklara karşı Patrice Lumumba’yı desteklemişlerdir. Hemba Balubalarının anaerkil bir düzen belirlemiş olmalarına karşın, Balubalar!daq genel’de ataerkil bir aile yapısı geçerlidir. Cancılık ve ölüler kültü yaygındır; ölülerin ruhlar dünyasını oluşturduklarına ve kutsal dansla yatıştırmaları gerektiğine inanıldığı için cenaze törenlerine özel bir önem verilir.

Baluba sanatı yapıtları, zenci Afrika’nın en güzel sanat ürünlerinden sayılır. başkanlarına ve ölüler kültüne sunulmak amacıyla yapılan çeşitli eşyalar arasında asalar, ataların heykelleri, insan biçiml oymalı oturacak yerler, çeşitli figürler ve masklar sayılabilir. Abanozdan yapılan ve ince bir oyma zevkini yansıtan genellikle uzamış bir biçimdedirler; ama belirli bir gerçekçilik anlayışını da yansıtırlar.

kaynak: gelişim Hachette.