Sohbet Girişi
Kategoriler
Abdullah Cevdet, Türk hekimi, yazarı, düşünce ve siyaset adamı [Arapkir 1869-İstanbul 1932]. Tabur imamı Elhac Ömer Efendi’nin oğlu olan Abdullah Cevdet, İstanbul Kuleli Askeri İdadisi’ni, Askeri Tıbbiye’yi [1894] bitirdi. Gülhane Hastanesi’ne atandı. Abdulhamit’e karşı siyasal eylemde bulunmak suçuyla tutuklanıp, Trablus Merkez Hastanesi hekimliğine sürülünce, Avrupa’ya kaçtı [1897]. Cenevre’de Jön Türkler’e katılarak Osmanlı gazetesini çıkardı; istibdadı eleştiren yazılar yazdı. Bir yandan da padişaha jön Türkler’le ilgili jurnaller gönderdiği için, Viyana elçiliği hekimliğine getirildi [1900]. Büyük elçi Mahmut Nedim Bey’i tokatlayınca görevinden alındı ve yeniden Abdülhamit’e karşı yayına başladı.[1903]. Cenevre’ye geçerek içtihad basım evini kurdu; İçtihad dergisini çıkardı [1 Eylül 1904] ve “Kütüphane-i İçtihad” adıyla kitaplar yayınlamaya başladı. İsviçre’den sınır dışı edilince basımevini Kahire’ye taşıdı [1905]. Meşrutiyet’ten sonra İstanbul’a döndü [1911]. Dozy’nin Tarih-i İslamiyet adıyla çevirdiği yapıtına [Essai Sur l”Histoire de l”İslamisme] yazdığı önsöz tepkiyle karşılandı ve kitap yasaklandı. Balkan Savaşı sırasında yeniden tutuklandı; dergisi de bir kaç kez kapatıldı. Damat Ferit’in sadrazamliğı sırasında Sıhhıye genel müdürlüğüne getirildi. Bahailikle ilgili bir yazısı yüzünden yargılandıysa [1922] da, peygamberleri kötüleme suçunun kaldırılmasıyla iki yıllık hapis cezası düştü. Sonraki yaşamı, ölümüne kadar yayınını sürdürdüğü İçtihad‘la uğraşmakla geçti.
Daha tıp öğrencisiyken şiir yazmaya başlayan Abdullah Cevdet’i, asıl pozitif bilimler, felsefe ve psikoloji alanlarında verdiği yapıtlarla değerlendirmek gerekir. Batılılaşma akımının ikinci meşrutiyetten sonra başlıca temsilcilerinden olduğu gibi, özellikle Gustave Le Bon’dan yaptığı çevirilerle de Türk düşünce yaşamını etkilemiş, dine karşı pozitif bilimleri savunmuş, Latin harflerinin kabulünü önermiştir. Ama siyasal eylemlerinde ki tutarsızlıklar, İngiliz Muhibleri Cemiyeti, Kürt Teali Cemiyeti gibi örgütlerle ilişkisi, yaşadığı dönemde düşüncelerinin kuşkuyla karşılanmasına yol açmıştır.
Şiir kitapları: Hiç [1890], Kahriyat [1897], Gizli Figanlar [1906], Karlı Dağdan Ses [1931], Düşünen Musiki [1931].
Bilimsel yapıtları: Fizyolocya-i Tefekkür [1892], Fünun ve Felsefe [1897], Dimağ ve Melekat-ı Aliyyenin Fizyolocya ve Hıfzıssıhhas [1917], Cihan-ı İslama Dair Bir Nazar-ı Tarihi ve Felsefi [1922].
Çevirileri: Gustave Le Bon’dan Ruh ül-Akvam, İlm-i Ruh-i İçtimai; Shakespeare’den Hamlet, Macbeth, Julius Ceasar, Kral Lear, Antonius ve Cleopatra, Romeo ve Juliet; Dilmesti-i Mevlana [1921]; Rubaiyat-ı Ömer Hayyam [1926].
Yazar: HAKANIM
Görüntüleme: 238 defa
Kategori: Biyografiler, Genel
Yayınlanma Tarihi: 14 Kasım 2013
Kategoriler
kaRnaK
Abdullah Cevdet de iyi bir şairmiş