Uydumuz Ay’ın Özellikleri

Astronotlar, uzay laboratuvarlarından ve Ay’dan Dünyanın evrelerini görmüşlerdir. Kurulması hedeflenen Ay şehrine gidecek uzmanlar bunu daha iyi göreceklerdir. dünyalılar dolunayı gördükleri zaman, Ay’dan  Dünya görünmez. Ama bir gün sonra Dünya bir hilal şeklinde görünür. Her gün biraz büyüyerek 15 gün sonra yusyuvarlak olur. Ay’a giden astronotların söylediklerine ve uyduların çektikleri resimlere bakılırsa, Dünya’nın Ay’dan görünüşü, Ay’ın Dünyadan görünüşü ile karşılaştırılamayacak kadar güzeldir. Ay’dan, uzaydan bakanlar için Dünya pırıl pırıldır, rengarenktir.  Atmosferin bulutsuz yerlerinde denizlerin, okyanusların kıyıları çok güzel görünür. Bulutlu yerler de renk renktir. Dolunay nasıl  Dünyanın gecesini kısmen aydınlatırsa, Dünyanın dolunayı da Ay’ın gecesini öyle, bir ışıkla daha fazla aydınlatır. Güneş sisteminde hiç bir gezegenin görünümü Dünyanın Ay’dan veya uzaydan görünümü kadar güzel değildir. Böyle olduğunu astronotlar, yani görgü tanıkları şöyle diyorlar: “Ay şehri kurulduğu zaman insanlar sırf Ay’dan Dünyanın güzelliğini seyretmek için oraya gitmek isteyeceklerdir.”

Ay’ın Görünmeyen Yüzü

1959 yılına kadar Ay‘ın dünya’dan görünmeyen yüzü hakkında hiç bir şey bilinmiyordu. 1959’da Rusların fırlattığı  Lunix-3  uydusu, Ay’ın arka tarafını dolaşarak resimler çekti.  Dünyaya gönderdi. bu ilk resimler çok net değildi. Bundan sonra fırlatılan uydular Ay’ın yörüngesinde uçarak daha net resimler yolladılar. Ay’ın arka yüzünde daha çok düz alanlar mevcut. Yani orada çok büyük ay denizleri var. Bunların en büyüğünü çevreleyen içi içe dağlara “Sıradağ” adı verildi. Sıradağlar içi içe bir kaç halka oluşturuyor. Dış duvarın çapı 1000 kilometreyi geçmekte.

Ay Yörüngesinde Nasıl Duruyor

Bütün cisimler yörüngelerinde çekim kanununa tabi olarak kalırlar. Bir ipin ucuna bir taş bağlayıp başımızın üzerinde çevirelim, ipe bağlı taş, başımızın üzerinde bir daire çizerek dönecektir. Bu daire, onun yörüngesidir. Bu denemeyi yaparken taşın iki kuvvetle karşı karşıya kaldığını görürüz. 1 – Merkezkaç (santrifüj) kuvveti. İpi bırakırsak, bu kuvvet onu dışarı doğru fırlatacak ve taş, daire çizerek değil bir doğru çizerek uzaklaşacaktır. 2 – Elimizde tuttuğumuz ip, taşın kaçmasını önleyen çekici kuvvettir.  .Tıpkı Dünya’nın çekim kuvveti gibi. Bu iki kuvvet arasında kalan taş, ne havaya fırlayıp gidebiliyor, ne de yere düşüyor. Havada daire çizerek dönmeye devam ediyor. Ay’ın yörüngesinde kalmasını sağlayan kuvvet de aynıdır. Ay Dünyanın etrafında saatte 3659 kilometre hızla dönerken bir merkezkaç kuvveti gösterir. Bu kuvvet, onu Dünyadan,, doğru bir yol üzerinde uzaklaştırmaya çalışır. Ama yerin çekim kuvveti onu bırakmaz. Böylece Ay, merkezkaç kuvveti yüzünden yere düşmez, yerin çekim kuvveti nedeni ile de uzaklaşamaz. Bir cismin merkezkaç kuvveti dönüş hızı ile orantılıdır. çekim kuvveti ise kütlenin büyüklüğü ve çektiği şeye göre orantılıdır. Merkezkaç kuvveti çekim kuvvetine eşit olduğu zaman bir denge kurulur. Uzay araçları, yapma uydular, Dünyanın etrafında işte bu dengeyi sağladıkları için dönerler. Dünya’dan 200 kilometre yükseklikte bulunan bir yapma uydunun yörüngesinde  durması için saniyede 8 kilometre bir hız yapması gerekir. Fakat Dünyadan 384.000 kilometre uzaklıkta bulunan Ay’ın yörüngesinde kalabilmesi için saniyede yaklaşık 1 kilometre (Saatte 3659 kilometre. yapıyor) hız yapması yetiyor.