Agaçkakan

Ağaçkakan Kuşu

Ağaçkakanlar ailesinden kuşların ortak ismi.

Yaklaşık 180 tür içeren ağaçkakangiller ailesi üyeleri, böcek avlamak için gagalarıyla ağaçları delmeleriyle tanınırlar. Madagaskar, Yeni Gine, Avusturalya ve Yeni Zelanda dışında dünyanın aşağı yukarı her yerinde yaşarlar. Boyları 8cm-60cm arasında değişirler. Güçlü, düz, keski benzeri gagaları  ve olağan dışı dil kemikleriyle destekli, uzayabilen dilleri vardır.Dil kemikleri dilden çepeçevre kafatasının arkasına, sonra da kafatasının üstünden üst gaganın başına kadar uzanır. Dil genellikle kıllıdır ve  böcek yakalamayı kolaylaştıran, yapışkan, tükürük benzeri bir maddeyle kaplıdır.. Bacakları kısadır ve ağaçlara tırmanmaya ve tutunmaya yarayan keskin pençeli ayak parmaklarından ortadaki ikisi ileri, ilk ve dördüncü ayak parmaklarıysa geriye doğru kıvrıktır. Çoğunlukla iğne uçlu ve sert kuyruk tüylerinden, ağaç gövdelerine tutunmak için kuşak olarak yararlanırlar. Renkleri türden türe büyük ölçüde değişir. Dişileri ile erkekler arasında renk farkı, erkeklerin başlarında fazladan kırmızı yada sarı lekeler bulunmasıdır. Yuva yapma biçimleri ilgi çekicidir. Çoğunlukla erkek, ağaçta bir oyuk açar ve bu oyuğun tabanını genişletip odun atıklarıyla döşer. Dişinin bu tabana iki-sekiz beyaz yumurta bırakmasından sonra, erkek ve dişi ağaçkakan 11-17 gün kuluçkaya  yatarlar ve önceleri tüysüz, gözleri görmeyen yavrularını nöbetleşe birlikte beslerler.

En büyük ağaçkakan türü olan fildişi gagalı ağaçkakan [ Campeptilus principalis], ABD’nin  güney dogu kesiminde yaşar. Karga büyüklüğünde,siyah, beyaz ve kırmızı renklidir. Daha küçük olan, tepeli ağaçkakan [Dryocopus pileatus] Kuzey Amerika’da yaygındır. Türkiye’de 9 agaçkakan türü yaşamaktadır; Büyükalaca ağaçkakan [Dryobates major], beyazsırtlı agaçkakan [Dryobates leucohos],  kara agaçkakan [Dryocopus martius], vb.