Orhan Gazi ve dönemi

Orhan Bey dönemi sırasında, kabile geleneklerinden ve beylik törelerinden  devlet düzenine geçmede önemli adımlar atıldı.  Yönetime ilişkin yasalarda Selçuklu taşra yönetimini örnek alan  Orhan Bey,   bayındırlığa da önem vererek, Bursa’yı  XIV. yy. Anadolu’nun  ticaret, din ve kültür merkezlerinden biri durumuna getirdi. Orhan Bey’in 36 yıl süren saltanat süresi üç döneme ayrılabilir.

Birinci dönem; Bursa’nın alınışı  ile başlar 1345’e kadar sürer. Bu dönemde Orhan Bey  dışar da dikkatini tamamen Bizans’a yöneltmiştir. İçerdeyse  Bursa ve İznik’in bayındırlaştırılarak  birer Osmanlı kenti özelliğine  kavuşturulması çalışmaları sürdürülürken, ilk Osmanlı akçesinin (sikke)  bastırılması,  Yaya adıyla  ilk sürekli ordunun çekirdeğinin oluşturulması, ilk Osmanlı yasalarının toplattırılması ve ilk Divan‘ın toplanması gibi köklü devlet kurumlaşması sağlanmıştır.

İkinci dönemde Bizans’la  daha yakından ilgilenilmiş, taht kavgalarına karışılarak Bizans etki altına alınmış, siyasal ilişkiler artırılmış, Germiyanoğullarıyla ilişki kurulduğu gibi Eretna beyliğiyle Karamanoğullarına karşı Germiyanoğullarının yanında yer alınmıştır. Karesi topraklarının elde edilmesi Osmanlıların Ege’ye  çıkmalarını sağlamıştır.  Rumeli’ye geçiş yıllarında Ankara, Ahilerin elinden alınarak Ege’den Orta Anadolu’ya kadar Osmanlı sınırları genişletilmiş, Osman Bey zamanında Osmanlılar, toprak ve nüfus olarak Anadolu beylikleri içinde en küçük bir Uç beyliği durumundayken, 1353’te Rumeli’ye geçişle birlikte bir devlet niteliği kazanmıştır.

Üçüncü dönemde Osmanlılar, Orhan Bey’in yönetiminde Balkan devletlerinin olduğu kadar Türk-Müslüman devletlerinin de dikkatlerini üzerine çekmiştir. Bu dönem, Rumeli’nin Türkleşmeye başlamasıyla birlikte Anadolu Türk birliğinin ilk hazırlık dönemidir.